Badania pokazują, że nawet 60% incydentów cyberbezpieczeństwa ma związek z celowymi bądź przypadkowymi działaniami pracowników. To oznacza, że nawet najlepiej zabezpieczony system nie ochroni firmy, jeśli jej własny personel stanie się słabym ogniwem. Utrata danych, wyciek poufnych informacji, a nawet świadomy sabotaż mogą mieć katastrofalne skutki finansowe i wizerunkowe.

Wyobraź sobie średniej wielkości firmę, która właśnie przeszła cyfrową transformację. Zespół pracuje zdalnie, dokumenty są w chmurze, a systemy IT działają bez zarzutu. Nikt nie przypuszcza, że to jeden z lojalnych pracowników, sfrustrowany brakiem awansu, postanowi wykorzystać dostęp do danych klientów dla własnych celów. Skutki? Utrata zaufania, kary za naruszenie RODO i nagły odpływ klientów.

Na szczęście przed tego typu zagrożeniami można się skutecznie bronić. Jedynym warunkiem do spełnienia jest wdrożenie odpowiednich procedur takich jak polityka korzystania z internetu w firmie. Do tego systemy monitorujące i zadbanie o cyberhigienę wśród pracowników. Kluczem jest nie tylko technologia, ale i kultura organizacji utrwalająca świadomość cyberbezpieczeństwa.

W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym wewnętrznym cyberzagrożeniom, przedstawimy konkretne przykłady, a także pokażemy, jak skutecznie im przeciwdziałać.

Jeśli już na wstępie nabierasz wątpliwości albo chcesz uniknąć zagrożeń, które mogą pojawić się tuż za biurkiem, napisz do nas już dziś. Mamy doświadczenia w zabezpieczaniu infrastruktury informatycznej i razem możemy sprawdzić, czy Twoja firma jest bezpieczna także od środka.

Dlaczego warto zwrócić uwagę na wewnętrzne zagrożenia w kontekście cyberbezpieczeństwa?

Warto zwrócić uwagę na wewnętrzne zagrożenia w kontekście cyberbezpieczeństwa, ponieważ:

Wewnętrzne zagrożenia są trudniejsze do wykrycia niż ataki zewnętrzne

Pracownicy, współpracownicy czy dostawcy mają legalny dostęp do zasobów firmy. Działając z wnętrza organizacji, nie muszą łamać zabezpieczeń — wystarczy, że wykorzystają dane, do których już mają dostęp.

Wewnętrzne zagrożenia są często bagatelizowane

Wiele firm inwestuje w firewalle, takie jak Firewall nowej generacji od Zyxel, antywirusy i ochronę przed atakami z zewnątrz, zapominając, że największe ryzyko może kryć się „za biurkiem”. Brak procedur wewnętrznych, nadmiar uprawnień czy przestarzałe konta użytkowników to częste luki.

Wewnętrzne zagrożenia są sowodowane zarówno przez złośliwość, jak i niewiedzę

Nie każdy incydent to sabotaż. Często pracownicy nie są świadomi zagrożeń: klikają w fałszywe linki, zapisują hasła w nieodpowiednich miejscach, czy przesyłają dane przez niezabezpieczone kanały.

Wewnętrzne cyberzagrożenia pociągają za sobą poważne konsekwencje

Wewnętrzne incydenty mogą skutkować:

• wyciekiem danych klientów lub partnerów biznesowych,

• naruszeniem RODO i innymi konsekwencjami prawnymi,

• stratami finansowymi,

• utratą reputacji, która może być trudniejsza do odbudowania niż straty materialne.

Wewnętrzne cyberzagrożenia są coraz częstsze

W dobie pracy zdalnej, rozproszonego IT i dostępu do chmury, granica między „wewnętrznym” a „zewnętrznym” użytkownikiem się zaciera, co zwiększa powierzchnię ataku.

Jakie są rodzaje wewnętrznych cyberzagrożeń?

Wewnętrzne cyberzagrożenia można podzielić na kilka głównych typów, w zależności od motywacji, intencji oraz źródła zagrożenia. Oto najważniejsze kategorie:

Złośliwe działania (ang. malicious insiders)

To osoby świadomie działające na szkodę organizacji, np.:

• Sfrustrowani pracownicy (np. przed zwolnieniem lub po odmowie awansu),

• Byli pracownicy z aktywnymi dostępami,

• Osoby wynoszące dane do konkurencji (np. bazy klientów, know-how),

• Współpraca z zewnętrznymi cyberprzestępcami (np. sprzedaż danych lub instalacja złośliwego oprogramowania).

Nieświadome błędy użytkowników (ang. negligent insiders)

Najczęstszy typ — osoby nie mają złych intencji, ale przez brak wiedzy lub nieuwagę powodują incydenty:

• Kliknięcie w phishing,

• Użycie słabego lub jednego hasła do wielu kont,

• Udostępnienie pliku z danymi na publicznym dysku,

• Wysłanie maila z załącznikiem do niewłaściwego odbiorcy,

• Praca na niezabezpieczonych urządzeniach lub sieciach.

Zewnętrzni partnerzy i dostawcy z dostępem (ang. third-party insiders)

To osoby spoza firmy, które posiadają dostęp do systemów, np.:

• Dostawcy usług IT,

• Firmy księgowe lub HR,

• Podwykonawcy lub integratorzy systemów,

• Agencje zewnętrzne (np. marketingowe, jeśli mają dostęp do CRM).

Jeśli nie są odpowiednio kontrolowani, mogą nieświadomie lub celowo doprowadzić do wycieku danych.

Zagubione lub skradzione urządzenia

Nie każde zagrożenie musi mieć twarz. Jeśli pracownik:

• zostawi służbowego laptopa w pociągu,

• zgubi telefon z dostępem do firmowej poczty,

• nie szyfruje danych na dysku USB, to taka sytuacja również stanowi zagrożenie wewnętrzne, nawet bez złych intencji.

Zaniedbania w zarządzaniu dostępem

Czasem źródłem zagrożenia jest firma jako całość, np.:

• Brak polityki „najmniejszych możliwych uprawnień” (Least Privilege),

• Pracownicy mają dostęp do danych, których nie potrzebują,

• Brak regularnego przeglądu i dezaktywacji kont użytkowników,

• Brak monitoringu aktywności w systemach.

Rola kultury organizacyjnej w kwestii cyberbezpieczeństwa

Kultura organizacyjna odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu cyberbezpieczeństwa w firmie, ponieważ to właśnie postawy, nawyki i codzienne zachowania pracowników stanowią pierwszą linię obrony przed zagrożeniami. Nawet najlepiej skonfigurowane systemy zabezpieczeń nie będą skuteczne, jeśli pracownicy nie rozumieją zagrożeń lub nie czują się odpowiedzialni za ochronę danych.

Organizacje, które budują świadomą kulturę bezpieczeństwa — opartą na edukacji, otwartej komunikacji i wzajemnym zaufaniu — zmniejszają ryzyko incydentów wynikających z błędów ludzkich. Istotne jest, aby cyberbezpieczeństwo było traktowane jako wspólna odpowiedzialność, a nie tylko domena działu IT.

Liderzy powinni dawać przykład, a pracownicy mieć przestrzeń do zadawania pytań i zgłaszania problemów bez obawy przed konsekwencjami. Tylko wtedy możliwe jest stworzenie środowiska pracy, w którym bezpieczeństwo informacji staje się naturalnym elementem codziennych działań.

Jak firmy mogą się bronić przed wewnętrznymi cyberzagrożeniami?

Firmy mogą (i powinny!) bronić się przed wewnętrznymi cyberzagrożeniami na kilku poziomach, łącząc technologię, procedury i edukację.

Zasada minimalnych uprawnień (Least Privilege Access)

• Przyznawaj dostęp tylko do tych danych i systemów, które są niezbędne do pracy.

• Regularnie audytuj uprawnienia — szczególnie po zmianach stanowisk lub odejściu pracowników.

Szkolenia z cyberbezpieczeństwa dla pracowników

• Pracownicy muszą wiedzieć, czym jest phishing, jak tworzyć silne hasła, jak korzystać z chmury i czego nie robić na urządzeniach służbowych.

• Szkolenia powinny być cykliczne i aktualizowane.

Monitoring aktywności użytkowników

• Narzędzia klasy SIEM lub User Behavior Analytics (UBA/UEBA) pomagają wykrywać nietypowe zachowania, np.:

  • masowe kopiowanie plików,

  • logowania z nietypowych lokalizacji,

  • dostęp do systemów poza godzinami pracy.

Zarządzanie urządzeniami końcowymi (endpoint security)

• Szyfruj dyski (BitLocker, FileVault),

• Wdrażaj Mobile Device Management (MDM) do zarządzania telefonami i laptopami,

• Blokuj porty USB, jeśli to możliwe,

• Wymuszaj automatyczne aktualizacje systemów i aplikacji.

Silne uwierzytelnianie i zarządzanie hasłami

• Wprowadź uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA/MFA) dla wszystkich kont, zwłaszcza administratorów.

• Korzystaj z menedżerów haseł, a nie karteczek przy monitorze. 

Zamykanie dostępów po odejściu pracownika

• Miej procedurę „offboardingu IT”: natychmiastowa dezaktywacja kont, odebranie sprzętu, cofnięcie dostępu do systemów, chmury, maila itd.

• Nawet jedno aktywne konto byłego pracownika to ogromne ryzyko.

Symulacje ataków (phishing, incydenty)

• Testuj czujność pracowników za pomocą kontrolowanych kampanii phishingowych.

• Przećwicz procedury reagowania na incydenty z zespołem IT i zarządem.

Polityki i procedury wewnętrzne

• Ustal jasne zasady i najlepsze praktyki cyberbezpieczeństwa dla firm dotyczące korzystania z urządzeń, przechowywania danych, pracy zdalnej.

• Wprowadź politykę klasyfikacji danych — nie każdy dokument powinien być „do wiadomości wszystkich”.

Rejestrowanie i analiza logów

• Rejestruj logowania, pobierania plików, próby dostępu — i analizuj je regularnie.

• Automatyczne alerty pozwalają reagować szybciej.

Budowanie kultury bezpieczeństwa

• Cyberbezpieczeństwo to nie tylko zadanie działu IT — to sprawa całej firmy.

• Jeśli pracownicy nie boją się zgłaszać błędów lub podejrzanych sytuacji, firma szybciej zareaguje.

Jak firma informatyczna może pomóc w ochronie przed wewnętrznymi cyberzagrożeniami?

Wewnętrzne zagrożenia w firmach – zarówno świadome działania pracowników, jak i niezamierzone błędy – wymagają profesjonalnego i wielowarstwowego podejścia. W tym zakresie współpraca z wyspecjalizowaną firmą informatyczną może znacząco zwiększyć poziom bezpieczeństwa organizacji.

Nasi eksperci IT przeprowadzają audyt bezpieczeństwa, który pozwala zidentyfikować słabe punkty w infrastrukturze, politykach dostępu oraz procedurach wewnętrznych. Następnie pomagają wdrożyć rozwiązania klasy enterprise, takie jak systemy DLP (Data Loss Prevention), kontrola uprawnień użytkowników, monitorowanie aktywności oraz bezpieczne zarządzanie tożsamościami (IAM).

Nasza firma również organizuje szkolenia dla pracowników firm, tworząc spersonalizowane programy edukacyjne dotyczące cyberhigieny, phishingu, pracy zdalnej czy bezpiecznego obchodzenia się z danymi. Co ważne, takie wsparcie może obejmować symulacje ataków (np. phishingowych) oraz budowę polityki bezpieczeństwa dopasowanej do struktury organizacyjnej firmy.

Jako obsługa Informatyczna firm bardzo często stajemy się zewnętrznym zespołem reagowania na incydenty, oferując szybkie wsparcie w sytuacjach kryzysowych oraz pomoc w opracowaniu planów ciągłości działania (BCP). Takie kompleksowe podejście nie tylko redukuje ryzyko, ale także buduje odporność firmy na cyberzagrożenia płynące z wewnątrz.

 

 

----------

 

Istnieją źródła potwierdzające, że znaczna część incydentów cyberbezpieczeństwa ma swoje źródło wewnątrz organizacji. Na przykład, raport opublikowany przez ID Watchdog wskazuje, że aż 60% naruszeń danych wynika z zagrożeń wewnętrznych .​idwatchdog.com

Dodatkowo, raport 2024 Insider Threat Report przygotowany przez Cybersecurity Insiders ujawnia, że 83% organizacji doświadczyło co najmniej jednego ataku wewnętrznego w ciągu ostatniego roku . To podkreśla, jak powszechne i niebezpieczne są zagrożenia pochodzące od obecnych lub byłych pracowników oraz partnerów biznesowych.​Securonix+6IBM - United States+6Gurucul+6

Warto również zauważyć, że według danych z raportu 2023 Cost of Insider Risk Global Report opracowanego przez Ponemon Institute, liczba incydentów związanych z zagrożeniami wewnętrznymi rośnie, a ich skutki stają się coraz bardziej kosztowne dla organizacji .​Syteca+1axios.com+1